Rewitalizacja giganta
Zgodnie z przyjętym harmonogramem na terenie Wielkiego Pieca trwają obecnie intensywne prace adaptacyjne. Osoby przejeżdżające ulicą Niedurnego przez Nowy Bytom, mogą już zauważyć spore zmiany na obszarze budowy. To skutek działań głównego wykonawcy, firmy Łęgprzem, która umieściła na ogrodzeniu wizualizacje przedstawiające przyszły wygląd tego obiektu. Możemy na nich zobaczyć efekt końcowy prac przy Wielkim Piecu.
Obecnie dobiegają końca prace przy fundamentach przyszłego budynku wystawowego i jednocześnie wznoszona jest jego stalowa konstrukcja nośna. Ten nowy obiekt odegra istotną rolę ekspozycyjną, a jego na wskroś współczesna forma ma harmonizować z industrialnym charakterem tego miejsca. Znaczące przeobrażenia zachodzą także w obrębie rampy kolejowej, jej zabytkowa część zostanie zachowana i wzmocniona, a następnie przekształcona w nowoczesny budynek biurowy z przeszkloną fasadą. Aktualnie trwają przygotowania do zamontowania belek podwalinowych, które będą stanowić bazę dla szklanej elewacji, a wykonawca właśnie przystępuje do ich zabudowy. Równolegle z innymi przedsięwzięciami, trwają zaawansowane prace restauratorskie i modernizacyjne dotyczące bezpośrednio Wielkiego Pieca. W ich ramach dokonywana jest wymiana zniszczonych przez korozję elementów wykonanych ze stali, a w ich miejsce montowane są nowe pomosty. Te nowo zainstalowane konstrukcje staną się bazową częścią przyszłej ścieżki edukacyjno-turystycznej, umożliwiając zwiedzającym szczegółowe zapoznanie się z historią oraz z budową tego niezwykłego zabytku techniki z perspektywy oplatających go podestów i drabinek.
Wielki Piec stanowił niegdyś integralny element kompleksu Huty „Pokój” w Nowym Bytomiu, której założenie datuje się na rok 1840. Dzięki prężnemu rozwojowi, huta szybko osiągnęła status największego tego typu przedsiębiorstwa w regionie, posiadając już w 1907 roku sześć wielkich pieców i stając się w okresie powojennym największym zakładem metalurgicznym w kraju. Sam Wielki Piec został oddany do użytku w 1968 roku, a jego budowa trwała jedynie 105 dni. Po blisko dwudziestu latach eksploatacji został uznany za anachroniczny i mało efektywny, co zaowocowało decyzją o jego unowocześnieniu i zmianie specjalizacji produkcyjnej na wytop żelazomanganu, którego Huta „Pokój” była wówczas jedynym wytwórcą w Polsce. Kolejna modernizacja miała miejsce w latach 1995-1997, jednak produkcję wznowiono dopiero w 2004 roku pod zarządem Konsorcjum „Eurostal Inwestycje”, przekształconego później w Stalmag Sp. z o.o. Niemniej jednak, częste awarie urządzenia oraz szkodliwy wpływ odpadów poprodukcyjnych na środowisko naturalne przyczyniły się do jego ostatecznego wyłączenia w lutym 2005 roku. Pod koniec 2012 roku Wielki Piec został wpisany do rejestru zabytków na mocy decyzji Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach. Od 2020 roku Wielki Piec Huty „Pokój” figuruje jako część Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego – ERIH.
W 2018 roku Ruda Śląska przejęła formalne prawo własności do Wielkiego Pieca wraz z przyległą infrastrukturą. W 2019 roku ogłoszono międzynarodowy konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji jego rewitalizacji, na który napłynęło 96 propozycji projektowych. Zwycięską wizję przedstawiła „eM4. Pracownia Architektury. Brataniec” z Krakowa, której powierzono stworzenie kompletnego projektu architektoniczno-budowlanego. Następnym etapem było pozyskanie funduszy na realizację inwestycji ze środków Unii Europejskiej w ramach Funduszy Europejskich dla Śląskiego 2021-2027 oraz z budżetu państwa. W lutym bieżącego roku podpisano stosowną umowę finansową, a postępowanie przetargowe na realizację projektu zakończyło się w ubiegłym miesiącu. Prace przy Wielkim Piecu prowadzi firma Łęgprzem, która jest głównym wykonawcą przedsięwzięcia.
