Czwarta przyroda” to koncepcja w ekologii i planowaniu przestrzennym, która odnosi się do obszarów i ekosystemów powstających spontanicznie w miejscach przekształconych przez człowieka, takich jak nieużytki, opuszczone tereny przemysłowe czy zdegradowane przestrzenie miejskie. W przeciwieństwie do „pierwszej przyrody” (dzikich, naturalnych obszarów) i „drugiej przyrody” (krajobrazu zmodyfikowanego przez rolnictwo), a także „trzeciej przyrody” (przyrody kontrolowanej i kształtowanej, jak parki miejskie czy ogrody), czwarta przyroda rozwija się bez nadmiernej ingerencji człowieka.
Przykładem czwartej przyrody mogą być opuszczone fabryki, gdzie roślinność stopniowo zarasta puste przestrzenie, przekształcając je w spontaniczne zielone enklawy. Te miejsca charakteryzują się dużą różnorodnością gatunków przystosowanych do życia w trudnych warunkach – np. na glebie o niskiej
wartości odżywczej czy w otoczeniu betonowych struktur.
Czwarta przyroda budzi coraz większe zainteresowanie ekologów i urbanistów, ponieważ takie tereny, mimo że często postrzegane jako „nieużytki”, pełnią istotne funkcje ekologiczne: wspierają bioróżnorodność, stanowią siedliska dla rzadkich gatunków roślin i zwierząt, a także pomagają w ograniczaniu miejskiego efektu wyspy ciepła.